Người dân có còn tin tưởng vào công lý?

Vào ngày 1 tháng 10 vừa qua Viện KSND tối cao cho báo chí biết đã hoàn tất việc kiểm tra, xác minh và ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự về tội “dùng nhục hình” trong vụ án anh Nguyễn Quốc Bảo.

Anh Nguyễn Quốc Bảo là người đã bị Công an quận Hai Bà Trưng TP Hà Nội bắt và tử vong sau đó vào đầu năm 2010. Mặc Lâm theo dõi và có bài viết chi tiết về vần đề này.


Công an kết luận lạm quyền

Vụ án anh Nguyễn Quốc Bảo khi mới bắt đầu đã được dư luận hết sức quan tâm bởi tính chất nghiêm trọng của nó. Một cơ quan thi hành luật pháp nằm giữa thủ đô Hà Nội là công an quận Hai Bà Trưng lại có dấu chỉ cho thấy lạm quyền dẫn đến cái chết của anh Bảo. Gia đình anh Bảo cũng như những người biết chuyện đã đặt hết niềm tin vào sự công minh của luật pháp qua việc Viện Pháp Y Quân đội vào cuộc, thực hiện việc khám nghiệm tử thi và cung cấp kết quả hết sức rõ ràng về cái chết của anh Bảo là do chấn thương trên đầu cùng nhiều vết thương khác.

Theo kết quả khám nghiệm tử thi của Công an TP Hà Nội xác định, nguyên nhân tử vong của anh Bảo là “do chấn thương sọ não mức độ nặng do tác động của vật tày có giới hạn”.

Với kết quả này thân nhân anh Bảo đã nộp đơn kiện cơ quan công an quận Hai Bà Trưng nơi giam giữ anh Bảo và ghi rõ anh bị dùng nhục hình đến chết khi không có một tội danh nào rõ ràng lúc bị bắt.

Đơn khiếu tố gửi lên Toà án yêu cầu thụ lý từ nhiều tháng trước mãi tới ngày 1 tháng 10 năm 2011 Viện Kiểm sát nhân dân tối cao mới cho báo chí biết là không khởi tố vụ án vì không có bằng chứng nào xác định là anh Bảo bị tra tấn hay dùng nhục hình đến chết.

Theo biên bản gửi cho báo chí của Viện kiểm sát Nhân dân tối cao thì vào khoảng 16 giờ 45 ngày 21.1.2010, thấy anh Nguyễn Quốc Bảo điều khiển xe máy, có dấu hiệu vi phạm hành chính, Công an Hai Bà Trưng đã phối hợp với cảnh sát 113 kiểm tra, phát hiện anh Bảo mang theo vũ khí thô sơ, có dấu hiệu sử dụng ma túy và tham gia đánh bạc dưới hình thức lô đề, cá độ bóng đá. Anh Bảo bị đưa về trụ sở công an quận để làm việc.

Trước những lời lẽ không chính xác này, cha ruột anh Bảo là ông Nguyễn Quang Phục cho biết sự việc như sau:

“Nó bảo con tôi sử dụng ma tuý nhưng kết luận của pháp y cho biết con tôi là âm tính. Nó bảo con tôi tổ chức đánh bạc vậy thì đánh bạc với ai? Nó phải có tang vật và vật chứng đấy là nguyên tắc và nó sử dụng ma tuý thì phải có thời gian địa điểm và có chỗ sử dụng chứ bây giờ đang đi ngoài đường anh bắt thì làm sao nó sử dụng? Cái thứ hai nó bảo con tôi có dao có kéo là tàng trữ vũ khí tôi hỏi dao kéo đâu thì nó không đưa ra!”

Quyết định mà báo chí loan tải ghi rằng trong quá trình lấy lời khai, anh Bảo có hành vi giằng xé biên bản lời khai, tự đập đầu vào cạnh bàn phía trước, đập đầu vào tấm bảng gỗ treo trên tường phía sau lưng, nên điều tra viên đã dùng 2 khóa số 8, khóa 2 tay vào thành ghế băng gỗ.

Đến 0 giờ ngày 22.1 do anh Bảo tiếp tục giằng, giãy và đạp chân nên điều tra viên đã cùm 2 chân anh Bảo. Khoảng 0 giờ 10 phút, cơ quan điều tra phát hiện anh Bảo chảy nước dãi, mắt trợn, da mặt đỏ, khó thở. 5 giờ sáng cùng ngày thì phát hiện anh Bảo ho khan, thở thành tiếng phì phò, chân tay liên tục giằng giật, tư thế lao người về phía trước rồi tự đập đầu vào hai bên thành ghế băng gỗ. Thấy bị thương, cán bộ điều tra đã đưa anh Bảo đến bệnh viện nhưng nạn nhân tử vong trên đường đi cấp cứu.

Qua biên bản này người dân nhận ra rằng hầu như tất cả cái chết nào từ cơ quan điều tra của công an đều cho ra một đáp án rất giống nhau, đó là nạn nhân tự tìm lấy cái chết trong khi bị lấy khẩu cung.

Ông Phục cha anh Bảo cho biết điều vô lý này khi chính ông là người theo dõi khám nghiệm tử thi ngay từ đầu. Ông cho biết vết thương thật sự làm cho con ông chết như sau:

“Nó hoàn toàn trái ngược với sự thật. Tôi đã cầm trong tay biên bản giám định pháp y của quân đội và như vậy chúng nó hoàn toàn không dựa vào pháp y. Những điều họ đưa ra không có trong văn bản. Ví dụ như họ nói con tôi đập đầu vào ghế mà chết thì khi đập vào ghế vết chấn thương phải nằm ngang chứ không thể nằm dọc được. Trong khi ấy cái vết thương gây nên cái chết của con tôi nằm trong hố chẩm, tức là hồ sọ phía sau sọ dài 3 cm, tôi yêu cầu họ giải thích nhưng họ không giải thích!

Tôi đã tham khảo một giáo sư chuyên gia về pháp y anh ấy nói không có lý do gì khẳng định là tự đập dầu vào ghế mà chết được.”


Viện kiểm sát không khởi tố

Cô Trịnh Kim Tiến với tấm ảnh Cha của Cô là ông Trịnh Xuân Tùng, là người cũng bị công an đánh chết. AFP PHOTO. Trường hợp anh Bảo khiến người có chút kinh nghiệm về pháp y sẽ thấy ngay sự sơ xuất trong tờ biên bản đìêu tra này vì một người bị cùm hai chân, còng hai tay không thể nào tự đập đầu mình vào ghế đến chết như kết quả cho biết. Hơn nữa anh Bảo không có lý do gì phải chết trong khi bị bắt chỉ vì một tội danh đánh bạc.

Cái chết của anh Bảo làm người ta nhớ đến vụ án anh Nguyễn Công Nhựt tại Bình Dương vài tháng trước đây. Với kết quả điều tra cho biết anh Nhựt tự tử từ một sợi giây điện thoại mỏng manh và quá ngắn để có thể tự treo mình lên tìm lấy cái chết.

Anh Bảo và anh Nhựt đều bị giám sát chặt chẽ trước mắt bao nhiêu công an nhưng lại có thể chết một cách dễ dàng như ở nhà mình là câu hỏi không dễ trả lời.

Gia đình nạn nhân là người chịu đau thương nhiều nhất trước cái chết oan khuất của người thân nhưng trong tình hình khiếu kiện hiện nay họ không thể tìm cho ra một tòa án nào để kêu cứu cho sự oan khuất của họ.

Ông Nguyễn Quang Phục, sau nhiều tháng trời chờ đợi công lý đã thất vọng não nề trước tin tức này, ông cho biết nhiều tháng trước đây mỗi lần ông lên Viện kiểm sát để theo dõi tin tức thì được nơi đây cho biết:

“Viện kiểm sát nó bảo công an nó làm kín hết rồi, bây giờ nó có nghề rồi để cho tự nó điều tra sau này nó sẽ làm rõ về pháp luật nhưng đùng một cái nó đưa cho báo chí như vậy! Mình rất đột ngột và bức xúc. Rất là phi lý nhưng tại sao nó lại đưa ra như vậy, tôi không hiểu cái cơ chế pháp luật nhà nước này nó như thế nào!”

Hệ thống toà án đã lộ rõ bị lệ thuộc quá sâu vào cơ quan điều tra của công an nên mọi kết quả đều khó thể xem là công bằng và khách quan khi cơ quan nghi can làm việc lại cũng là nơi lãnh trách nhiệm điềut ra. Làm sao có thể chứng minh rằng cơ quan đó công bằng, không thiên vị với người trực tiếp làm việc cho họ, chưa kể việc bứt giây động rừng là điều ai cũng có thể nghĩ tới.

Trong vụ án của anh Bảo, theo kết luận của Cơ quan điều tra, Viện KSND tối cao cho rằng mặc dù không đủ căn cứ xác định cơ quan công an dùng nhục hình nhưng việc công an quận Hai Bà Trưng tạm giữ người có hành vi vi phạm hành chính tại phòng làm việc, lấy lời khai vào ban đêm và cùm, khóa chân tay đối với anh Bảo là vi phạm quy chế về tạm giữ người theo thủ tục hành chính. Viện KSND tối cao kiến nghị Giám đốc Công an TP Hà Nội tổ chức kiểm điểm, xử lý kỷ luật những người vi phạm theo quy định và rút kinh nghiệm để giáo dục, phòng ngừa chung. Đồng thời, báo cáo kết quả về Viện KSND tối cao.

Một vụ án nghiêm trọng lại có kết quả quá nhẹ và không thuyết phục thử hỏi làm sao kêu gọi sự tin tưởng của nhân dân vào công lý. Hơn nữa qua hình thức xử lý trong vụ án anh Bảo người dân có thể tự hỏi liệu rồi đây ai bảo vệ cho họ khi bị công an mời mà không biết mình có thể an toàn về nhà được hay không?

Và quan trọng hơn, kết quả này có thể là tiền đề cho nhiều vụ án khác tiếp tục xảy ra mà người vi phạm không ai khác sẽ là những công an biến chất, tin vào sự bao che của cơ quan điều tra trong ngành hơn là e ngại sự trừng phạt của luật pháp thật sự.