Mỹ gây sức ép với TQ về vụ Bắc Hàn

Bà Clinton thừa nhận Mỹ và TQ thường nhìn các vấn đề một cách khác nhau



Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton rời châu Á sau một tuần thảo luận căng thẳng tại Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc. Dường như bà ra về tay không, mặc dù có vẻ lạc quan về triển vọng đồng thuận của quốc tế nhằm phản ứng sau hành động của Bắc Triều Tiên.
Tuy nhiên, rất nhiều điều còn phụ thuộc vào các cuộc thảo luận đang diễn ra bên trong chính phủ Trung Quốc, về chuyện làm thế nào để xử lý với tình trạng tiến thoái lưỡng nan mà đồng minh của họ ở Bình Nhưỡng đặt ra.
Trong suốt chuyến đi của mình, bà Clinton nhấn mạnh rằng Bắc Kinh hiểu rõ tính nghiêm trọng của tình hình và rằng không ai quan tâm hơn đến sự ổn định và hòa bình của bán đảo Triều Tiên bằng Trung Quốc.
Bà cũng cho biết việc thuyết phục Bắc Triều Tiên thay đổi là phục vụ lợi ích của mọi bên, trong đó có Trung Quốc.
Bà Clinton thừa nhận rằng Trung Quốc và Mỹ thường xuyên nhìn các vấn đề với quan điểm khác nhau.
Washington đã tìm cách gửi một tín hiệu mạnh mẽ tới Bắc Triều Tiên nhằm nói rõ là nước này không thể phủi tay sau khi đánh chìm một tàu chiến của Hàn Quốc.
Bắc Kinh vốn từ trước tới nay thường miễn cưỡng phải gây áp lực với Bình Nhưỡng. Họ sợ hậu quả của tình trạng bất ổn hoặc sụp đổ chế độ bên trong Bắc Triều Tiên, đất nước mà Trung Quốc có chung đường biên giới.
Tuy nhiên, hành động của Bắc Triều Tiên giờ đây đã gây căng thẳng mạnh trong khu vực, và các quan chức Mỹ tin rằng chuyện này khiến cho Trung Quốc phải suy tính.
Trung Quốc hoài nghi

Trong chuyến thăm bốn giờ tới Seoul, bà Clinton nói rằng việc thuyết phục Bắc Hàn thay đổi là phục vụ lợi ích của mọi bên, trong đó có Trung Quốc.

Một quan chức cao cấp của chính phủ Mỹ nhận xét: "Tôi nghĩ công bằng mà nói, Trung Quốc đang trong thời điểm khó khăn, phải suy xét lợi ích của họ ở bán đảo Triều Tiên, và vị trí của họ đối với Bắc Hàn."
Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ phải cẩn thận về những gì họ tuyên bố công khai, để tránh bị coi là ngả về phía Hàn Quốc và rộng ra là với Mỹ, vì như vậy, họ có vẻ như bỏ rơi đồng minh của mình.
Trung Quốc cho đến nay từ chối chỉ trích Bắc Triều Tiên và chỉ kêu gọi tất cả các bên kiềm chế.
Trung Quốc còn tỏ ý hoài nghi về kết quả của cuộc điều tra quốc tế, vốn xác định rằng ngư lôi của Bắc Hàn đã đánh chìm chiến hạm Cheonan vào tháng Ba.
Trong chuyến thăm, bà Clinton nhiều lần nói cuộc điều tra là "khách quan" và "khoa học". Đây là thông điệp rõ ràng gửi đến Trung Quốc, nói rằng kết luận là xác tín.
Trong cuộc họp báo chung tại Seoul, Ngoại trưởng Hàn Quốc Yu Myung Hwan nói: "Tôi biết chắc là Nga và Trung Quốc tất nhiên sẽ mất thời gian, nhưng họ sẽ không thể phủ nhận sự thật."
Các quan chức Mỹ trong phái đoàn tới Trung Quốc nói rằng họ đã chia sẻ các thông tin cụ thể với Trung Quốc về vụ đánh chìm tàu Cheonan. Một số chuyên gia Mỹ cũng tham gia vào cuộc điều tra này.
'Thất vọng sâu sắc'

Vụ việc gợi lại thời điểm này năm ngoái, khi Hoa Kỳ đưa ra cho Nga bằng chứng rằng Iran đã có một cơ sở hạt nhân bí mật tại Qom.
Nga tức giận là đồng minh của họ tại Tehran đã giữ bí mật vụ này, và cuối cùng, Nga quyết định ủng hộ đợt trừng phạt tiếp theo của Liên Hiệp Quốc đối với Iran.

Các chuyên gia ủng hộ giả thuyết ngư lôi tấn công chiến hạm



Một quan chức cao cấp Mỹ cho biết: "Hiện đang có nhiều tranh luận (ở Trung Quốc) về việc phải xử lý thế nào với Bắc Triều Tiên."
"Tôi nghĩ chuyện này bắt đầu từ năm ngoái, với cuộc thử tên lửa hạt nhân, và đến giờ thì nó tăng tốc."
"Thảo luận diễn ra cả trong và ngoài giới lãnh đạo. Người ta thất vọng sâu sắc trước hành vi của Bắc Triều Tiên cũng như cách thức mà câu chuyện này làm phức tạp thêm các tính toán về an ninh của riêng Trung Quốc."
Láng giềng Nhật Bản công bố hôm Chủ Nhật rằng họ sẽ không di chuyển một căn cứ Hoa Kỳ ra khỏi đảo Okinawa, bất chấp những lời hứa của Thủ tướng Yukio Hatoyama trong chiến dịch tranh cử.
Sau nhiều tháng đàm phán và căng thẳng gia tăng giữa Washington và Tokyo về căn cứ Futenma, nỗi lo sợ tình trạng bất ổn trong khu vực theo sau hành động của Bắc Hàn cuối cùng khiến cho Nhật Bản phải bám lấy thỏa thuận đã ký từ chính phủ trước là sẽ di dời căn cứ đến một phần khác của đảo.
Các quan chức Mỹ nói rằng Hoa Kỳ đang làm việc với Hàn Quốc để có được tuyên bố chỉ trích từ Hiệp hội các nước Đông Nam Á (Asean) - cũng như G8 và G20 - trong khi giúp Seoul trong nỗ lực đưa vấn đề này ra LHQ.
Hiện chưa rõ Liên Hiệp Quốc sẽ phản ứng về vấn đề này nhanh như thế nào. Hội đồng Bảo an đang phải làm việc để thúc đẩy một nghị quyết được chờ đợi từ lâu và gây nhiều tranh cãi là áp đặt thêm lệnh trừng phạt đối với Iran.
Việc đưa ra một nghị quyết về Bắc Triều Tiên trước khi biểu quyết về vấn đề Iran có thể làm tình hình thêm bùng nhùng.
Trong cả hai vấn đề, Mỹ vẫn cần sự ủng hộ của Trung Quốc.
Kết quả các thảo luận nội bộ của Trung Quốc có thể trở nên rõ ràng vào cuối tuần này, khi Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo tới Nam Hàn dự một hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo Hàn Quốc và Nhật Bản.
Trung Quốc sẽ chịu áp lực ngày càng tăng trong khu vực là phải xác nhận vai trò của Bắc Triều Tiên trong sự kiện Cheonan, trong khi cũng không muốn xa lánh Seoul và Tokyo - vốn là hai đối tác thương mại quan trọng.
Victor Cha từ Trung tâm Quốc tế Nghiên cứu Chiến lược ở Washington, người đã xử lý vấn đề Bắc Hàn trong vai trò quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia dưới thời Tổng thống George W Bush, nhận xét:
"Trong khi đa phần các bên đều hiểu tình thế khó xử của Trung Quốc, nhiều nước có thể coi chiến lược ‘dò dẫm’ này là một biểu tượng đáng thất vọng về sự bất lực của Trung Quốc trong việc đóng vai trò lãnh đạo cho tương xứng với tầm của họ trong khu vực Đông Á."