Jerusalem - “Vùng đất Thiêng” trong thùng thuốc súng Trung Đông

Jerusalem là
thành phố lâu đời nhất thế giới, vùng đất thiêng với sự hội tụ của 3
tôn giáo lớn là Hồi giáo, Thiên chúa và Do Thái với những di tích có từ
nhiều thế kỉ trước, và cũng là nơi bắt nguồn của những xung đột dai dẳng
tại Trung Đông.
Thành
cổ Trung Đông này nằm trên đỉnh của một cao nguyên, bên lưu vực sông
giữa Địa Trung Hải và Biển Chết trên độ cao 650-840m, và được bao bọc
bởi những phiến đá khổng lồ màu xám.

Phủ trên 3
ngọn đồi, Jerusalem giáp với phía Đông của Tel Aviv, phía Nam của
Ramallah, phía Tây của Jericho và phía Bắc của Bethlehem. Về đêm, khi
nhìn từ dưới chân núi, Jerusalem mang vẻ đẹp lung linh, huyền ảo như
những giá trị tôn giáo linh thiêng mang trong mình nó. Với số dân chưa
đến 1 triệu, Jerusalem là thành phố không đồng nhất, tiêu biểu cho nhiều
loại dân tộc, tôn giáo và những nhóm kinh tế xã hội. Cùng vẻ cổ kính và
linh thiêng, sự mê hoặc của Jerusalem có lẽ còn nằm ở điểm này.

Sự định cư tại Jerusalem bắt đầu tồn tại từ 3.000 năm
trước Công nguyên. Lúc đầu, thành phố là thủ đô những vương quốc Do
Thái: Israel, Judah và Judea. Thành phố tiếp tục giữ vai trò quan trọng
là Đất Thánh trong thời kỳ thống trị của người Hồi giáo. Jerusalem là
thành phố linh thiêng nhất của đạo Do Thái, và có ý nghĩa đặc biệt với
đạo Cơ Đốc và đạo Hồi. Jerusalem là một nơi mà người Do Thái ở bất kỳ
đâu trên thế giới khi cầu nguyện đều hướng về, người Hồi Giáo cũng làm
như vậy, cho đến khi thánh địa của họ được dời về Mecca. Jerusalem đối
với người Hồi Giáo hiện nay là nơi thiêng liêng thứ ba, sau Mecca và
Medina.

Nói đến Jeruslem, là nói đến
Nhà thờ Holy Seplucher, đỉnh Olives và Bức tường Than khóc. Đỉnh Olives
nằm tại khu vực phía đông của Jerusalem, nơi tương truyền Chúa Jesus bị
bắt trong đêm định mệnh, rồi từ đó thăng lên Thiên đường sau khi phục
sinh. Từ trên đỉnh Olives, có thể phóng tầm mắt bao quát toàn cảnh khu
thành cổ Jerusalem với cả ngôi Đền Vàng với mái vòm dát vàng lấp lánh
dưới nắng.

Nhà thờ Holy Sepulcher
nằm cách đó không xa. Người Thiên chúa giáo, đặc biệt là các tín đồ Cơ
Đốc và Chính thống Hy Lạp, tin rằng đây là nơi chúa Jesus đã bị đóng
đinh trên cây thập tự và được chôn cất. Không khí linh thiêng và thành
kính luôn bao trùm bên trong nhà thờ.

Còn Bức tường Than khóc lại là nơi linh thiêng
nhất của tín đồ Do thái. Bị phá hủy vào năm 1970, người Do thái bị buộc
phải sống lưu đày và cấm vào Jerusalem cho mãi đến thế kỷ 15. Khi đó,
mỗi năm, người do Thái được phép vào khu vực bức tường một lần và khóc
cho số phận đau đớn của ngôi đền, của quốc vương thời đó, cũng như của
dân tộc mình. Có lẽ cũng bởi vì có lịch sử lâu dài
và linh thiêng như vậy, Jerusalem bao thế kỷ qua lại là căn nguyên của
cuộc chiến tranh dai dẳng ở Trung Đông. Suốt nửa thế kỷ qua vùng đất
Trung Đông được mệnh danh là thùng thuốc súng, nơi liên tục nổ ra các
cuộc chiến tranh mà trọng tâm là cuộc xung đột giữa Israel và cộng đồng
Arập láng giềng, trong đó cuộc xung đột giữa người Do Thái và người
Palestin là dai dẳng nhất. Các văn bản giải quyết xung đột ở đây đều
thống nhất thành lập một nhà nước Palestin bên cạnh Israel lấy khu vực
Đông Jerusalem làm thủ đô; quay trở lại đường biên giới năm 1967 với các
thoả thuận dàn xếp về lãnh thổ; có quy chế đặc biệt cho các vùng đất
thánh; giải pháp cho vấn đề người tị nạn.
Jerusalem
ngày nay đang tồn tại hai phần: Tây Jerusalem và Đông Jerusalem. Phần
Tây, với cư dân chủ yếu là người Do Thái, trở thành một bộ phận của
Israel từ khi nước này tuyên bố độc lập năm 1948. Đông Jerusalem có cư
dân chủ yếu là cộng đồng người Arập thuộc Palestin. Nhưng có thể thấy
được sự khác biệt của khu phía Tây thịnh vượng và khu phía Đông nghèo
đói: Từ năm 1967 đến năm 1991, đã có 40.000 nơi cư trú cho người Do Thái
Israel được xây dựng trong khi chỉ có 555 nơi dành cho người Palestin.
Người Palestin chỉ được phép xây dựng nhà ở cao đến 2 tầng, trong khi
người định cư Israel được phép xây dựng những ngôi nhà cao đến 8 tầng.
Trong
hàng thập kỷ qua, chiến tranh dường như luôn rình rập quanh khu vực
này, nhưng cũng dường như rất xa. Jerusalem vẫn là vùng đất linh thiêng,
vẫn là nơi gửi gắm tâm linh của hàng triệu tín đồ, và vẫn tấp nập đón
dòng người đến du lịch.